O Μάρτιν Σκορσέζε για το μέλλον του κινηματογράφου

Ο Μάρτιν Σκορσέζε έγραψε πρόσφατα ένα γράμμα στην κόρη του σχετικά με τις αλλαγές που συμβαίνουν στον κινηματογράφο, το οποίο δημοσίευσε στην ιταλική εφημερίδα l’Espresso. Χωρίς επιπλέον προλόγους, το μεταφράζουμε και σας το παραδίδουμε!

Αγαπητή Φρανσέσκα,

σου γράφω αυτό το γράμμα για το μέλλον. Το κοιτάζω μέσα από τον φακό του κόσμου μου. Μέσα από τον φακό του κινηματογράφου, που έχει υπάρξει το κέντρο αυτού του κόσμου.

Τα τελευταία χρόνια, έχω συνειδητοποιήσει ότι η ιδέα του σινεμά με την οποία μεγάλωσα, που υπάρχει στις ταινίες που σου έδειχνα από τότε που ήσουν παιδί, και που ήκμαζε όταν ξεκίνησα να κάνω ταινίες, τελειώνει. Δεν αναφέρομαι στις ταινίες που έχουν ήδη γίνει. Αναφέρομαι σε αυτές που έρχονται.

Δεν θέλω να φαίνομαι απεγνωσμένος. Δεν γράφω αυτές τις λέξεις σε πνεύμα ήττας. Αντίθετα, νομίζω πως το μέλλον είναι λαμπρό.

Ξέραμε πάντα ότι οι ταινίες είναι μια βιομηχανία, και ότι η τέχνη του κινηματογράφου υπήρχε επειδή ευθυγραμμιζόταν με τις προϋποθέσεις της βιομηχανίας. Κανένας από εμάς που ξεκινήσαμε τις δεκατίες του ’60 και του ’70 δεν είχαμε αυταπάτες γι” αυτό. Ξέραμε ότι έπρεπε να δουλέψουμε σκληρά για να προστατέψουμε αυτό που αγαπούσαμε. Επίσης ξέραμε ότι θα μπορεί να περνούσαμε και δόσκολες περιόδους. Και φαντάζομαι πως καταλάβαμε, σε κάποιο επίπεδο, ότι μπορεί να αντικρίζαμε ένα σημείο στο χρόνο, όπου κάθε απρόσφορο ή απρόβλεπτο στοιχείο στην κινηματογραφική διαδικασία θα ελαχιστοποιούνταν, ακόμα και θα απαλοιφόταν. Το πιο απρόβλεπτο στοιχείο από όλα; Το σινεμά. Και οι άνθρωποι που το δημιουργούν.

Δεν θέλω να επαναλάβω αυτά που έχουν ειπωθεί και γραφτεί από τόσους πολλούς πριν από εμένα, σχετικά με όλες τις αλλαγές στη βιομηχανία, και παίρνω θάρρος από τις εξαιρέσεις στην γενική τάση στον κινηματογράφο – ο Ουές Άντερσον, o Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, ο Ντέιβιντ Φίντσερ, ο Αλεξάντερ Πέιν, οι Αδερφοί Κοέν, ο Τζέιμς Γκρέι και ο Πολ Τόμας Άντερσον, όλοι καταφέρνουν να τελειώσουν τις ταινίες τους, και ο Πολ όχι μόνο γύρισε το The Master σε φιλμ 70mm, αλλά και το πρόβαλε έτσι σε μερικές πόλεις. Όποιος νοιάζεται το σινεμά πρέπει να είναι ευγνώμων.

Και συγκινούμαι, επίσης, από τους καλλιτέχνες που συνεχίζουν να φτιάχνουν τις ταινίες τους σε όλο τον κόσμο, στη Γαλλία, τη Νότιο Κορέα, την Αγγλία, την Ιαπωνία, την Αφρική. Γίνεται συνεχώς δυσκολότερο, αλλά καταφέρνουν να τελειώνουν τις ταινίες.

Αλλά δεν νομίζω πως είμαι απαισιόδοξος όταν λέω πως η τέχνη του σινεμά και η κινηματογραφική βιομηχανία τώρα διαχωρίζονται. Η οπτικοακουστική ψυχαγωγία και αυτό που ξέρουμε ως κινηματογράφο – κινούμενες εικόνες που δημιουργούνται από άτομα – φαίνεται πως οδηγούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Στο μέλλον, πιθανόν θα βλέπεις όλο και λιγότερο αυτό που αναγνωρίζουμε ως σινεμά σε μεγάλες multiplex οθόνες, και όλο και περισσότερο σε μικρούς κινηματογράφους, στο Ίντερνετ, και φαντάζομαι, σε μέρη και καταστάσεις που δεν μπορώ να προβλέψω.

Άρα γιατί είναι το μέλλον τόσο φωτεινό; Επειδή για πρώτη φορά στην ιστορία αυτής της μορφής τέχνης, οι ταινίες μπορούν να γίνουν με πολύ λίγα χρήματα. Αυτό ήταν ανήκουστο όταν εγώ μεγάλωνα, και οι ταινίες υπερβολικά χαμηλού προϋπολογισμού ήταν πάντα η εξαίρεση αντί ο κανόνας. Τώρα γίνεται το ανάποδο. Μπορείς να έχεις όμορφες εικόνες με οικονομικές κάμερες. Μπορείς να γράψεις ήχο. Μπορείς να μοντάρεις, να μιξάρεις και να κάνεις color correction στο σπίτι σου. Όλο αυτό συμβαίνει.

Αλλά με την προσοχή που δίνεται στα μηχανήματα του κινηματογράφου και στην πρόοδο της τεχνολογίας που έχουν οδηγήσει σε αυτή την επανάσταση στην κινηματογραφική δημιουργία, υπάρχει ένα σημαντικό πράγμα να θυμάσαι: τα εργαλεία δεν κάνουν την ταινία, εσύ την κάνεις. Σε απελευθερώνει το να παίρνεις μια κάμερα και να αρχίζεις να τραβάς, και μετά να συνδέεις τα πλάνα σου στο Final Cut Pro. Το να κάνεις μια ταινία – αυτή που έχεις ανάγκη να κάνεις – είναι κάτι άλλο. Δεν υπάρχουν συντομεύσεις.

Αν ο Τζον Κασσαβέτης, ο φίλος και μέντοράς μου, ζούσε σήμερα, θα χρησιμοποιούσε σίγουρα όλο τον εξοπλισμό που υπάρχει. Αλλά θα έλεγε τα ίδια πράγματα που πάντα έλεγε – πρέπει να είσαι απόλυτα προσηλωμένος στο έργο, πρέπει να δίνεις όλο σου τον εαυτό, και πρέπει να προστατεύεις την αρχική σπίθα που σε οδήγησε να κάνεις την ταινία. Πρέπει να την προστατέψεις με τη ζωή σου. Στο παρελθόν, επειδή η παραγωγή μιας ταινίας στοίχιζε τόσο πολύ, έπρεπε να προστατευθούμε ενάντια στην εξουθένωση και στον συμβιβασμό. Στο μέλλον, θα πρέπει να προστατεύεις τον εαυτό σου από κάτι άλλο: τον πειρασμό να πας με το ρεύμα, και να αφήσεις την ταινία να ξεφύγει και να παρασυρθεί από αυτό.

Δεν είναι κάτι που απασχολεί μόνο το σινεμά. Δεν υπάρχουν συντομεύσεις για τίποτα. Δεν λέω ότι όλα πρέπει να είναι δύσκολα. Λέω ότι η φωνή που σε κινεί είναι η δική σου φωνή – αυτό είναι το εσωτερικό φως, όπως το εννοούν οι Κουάκεροι.
Αυτό είσαι εσύ. Αυτό είναι η αλήθεια.
Με όλη μου την αγάπη,
ο Μπαμπάς


μετάφραση, επιμέλεια Γιώργος Τσιρογιάννης

πηγή: framespersecond

για να επισκεφτείς τη σελίδα Frames Per Second στο Facebook πάτησε εδώ.